Αγγλικά και ΠΕΑΠ

Αγγλικά στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού

Η Εκπαιδευτική Πύλη ΠΕΑΠ

Πατήστε εδώ για να συνδεθείτε με την Εκπαιδευτική Πύλη ΠΕΑΠ (Πρόγραμμα Εκμάθησης Αγγλικής στην Πρώιμη Παιδική Ηλικία), το οποίο περιλαμβάνει πλούσιο εκπαιδευτικό, επιμορφωτικό επιστημονικό υλικό και οδηγίες μάθησης και διδασκαλίας.

Η Πύλη ΠΕΑΠ δημιουργήθηκε και αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της Πράξης με τίτλο «ΝΕΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: Η ΕΚΜΑΘΗΣΗ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΣΕ ΠΡΩΙΜΗ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ». Η Πράξη συγχρηματοδοτήθηκε το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ελληνικό Δημόσιο, μέσα από το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση». Υπεύθυνο για την εφαρμογή του ήταν το Πανεπιστήμιο Αθηνών, με επιστημονική υπεύθυνη την καθηγήτρια του Τμήματος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, Βασιλική Δενδρινού.

Η ύλη του μαθήματος στις 3 πρώτες τάξεις του δημοτικού (2016-7)

1 – Η ύλη του μαθήματος στην Α’ και Β’ Δημοτικού

Το ΠΕΑΠ είναι ένα πρόγραμμα στο οποίο στηρίζεται το μάθημα της Αγγλικής που προσφέρεται στις δύο πρώτες τάξεις του Δημοτικού, με το οποίο οι μικροί μαθητές έχουν μια πρώτη εμπειρία από την ξενόγλωσση εκπαίδευση στο σχολείο. Απευθύνεται σε παιδιά με αναδυόμενο σχολικό γραμματισμό στη μητρική τους γλώσσα και στοχεύει στην ανάπτυξη των κοινωνικών τους δεξιοτήτων μέσω μιας ξένης γλώσσας.

Το πρόγραμμα σπουδών, τα συνακόλουθα ενδεικτικά αναλυτικά προγράμματα και το εκπαιδευτικό υλικό για την κάθε μία από τις δύο τάξεις επικεντρώνεται στη διαφοροποιημένη, συνεργατική μάθηση μέσα από κατάλληλες για την ηλικία δραστηριότητες που επιδιώκουν την αφύπνιση της δημιουργικής έκφρασης του παιδιού. Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα σπουδών μπορεί ο/η εκπαιδευτικός να βρει στην Πύλη του ΠΕΑΠ.

Το εκπαιδευτικό υλικό για την Α’ και τη Β’ Δημοτικού (Alpha English & Beta English), με τη μορφή έντυπων φακέλων, έχει διανεμηθεί στα Δημοτικά σχολεία τα οποία λειτούργησαν πιλοτικά ως Ολοήμερα Δημοτικά με Αναμορφωμένο Πρόγραμμα Σπουδών από το 2010 έως το 2016. Το υλικό αυτό μένει στο σχολείο για να το αξιοποιεί κάθε σχολική χρονιά ο/η εκπαιδευτικός. Δεν διανέμεται στους μαθητές ώστε να το πάρουν στο σπίτι για μελέτη αφού δεν τους ανατίθεται κατ’ οίκον εργασία.

Κάθε φάκελος περιλαμβάνει:

  • Φύλλα με έγχρωμες εικόνες που αποτελούν ερεθίσματα για γλωσσική παραγωγή
  • Φύλλα εργασίας για τους μικρούς μαθητές
  • Ηχητικό υλικό με ρίμες, τραγουδάκια, σύντομους διαλόγους
  • Τεύχος του Εκπαιδευτικού (με λεπτομερείς οδηγίες για την αξιοποίηση του εκπαιδευτικού υλικού με τη μορφή ενδεικτικών σχεδίων μαθημάτων, καθώς και παραπομπές σε εκπαιδευτικές ιστοσελίδες).

Το Alpha English και το Beta English πρόκειται να εκτυπωθούν και να διανεμηθούν και στα υπόλοιπα Δημοτικά σχολεία της χώρας. Μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία της διανομής, οι εκπαιδευτικοί Αγγλικής μπορούν να χρησιμοποιήσουν το εκπαιδευτικό υλικό στην ψηφιακή του μορφή:

Οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι θα διδάξουν τους μαθητές και μαθήτριες της Β’ τάξης που μαθαίνουν για πρώτη χρονιά αγγλικά στο σχολείο (δηλαδή δεν έχουν κάνει αγγλικά στην Α’ Δημοτικού) μπορούν να ξεκινήσουν με δραστηριότητες από το υλικό της Α΄ τάξης. Ενδεικτικά αναφέρονται οι δραστηριότητες μάθησης Α1 (Our mascot), A2 (Our names in English), B1 (our pets), B2 (fun with animals), B3 (numbers 1-5) B4 (colours), B7 (foods and sweets), Γ4 (the bear family) και παραμύθια και ιστορίες από το υλικό της Α’ τάξης. Κατόπιν, μπορούν να επιλέξουν να συνεχίσουν και με κάποιες δραστηριότητες της Β’ τάξης.

Αυτό που είναι σημαντικό να ξέρουν οι εκπαιδευτικοί που διδάσκουν τους μικρούς μαθητές των πρώτων τάξεων του δημοτικού είναι πως έχουν στη διάθεσή τους τόσο για την Α’ όσο και για τη Β’ τάξη περισσότερο εκπαιδευτικό υλικό και «ύλη» από αυτό που είναι δυνατό να διδαχτεί στη διάρκεια της μίας μόνον ώρας την εβδομάδα που διατίθεται για τη διδασκαλία των Αγγλικών. Συνεπώς, θα πρέπει να επιλέξουν τις δραστηριότητες που θα κάνουν στην τάξη, με βάση τους κοινωνικούς γραμματισμούς που έχουν αναπτύξει οι μαθητές της κάθε τάξης και του κάθε τμήματος, λαμβάνοντας υπόψη και τις οδηγίες στην Εκπαιδευτική Πύλη ΠΕΑΠ (στο πεδίο «Η Γωνιά του Γονιού»), όπου προτείνονται διασκεδαστικές δραστηριότητες που μπορούν να γίνουν το σπίτι με τη βοήθεια του γονιού.

Επισημαίνεται ότι οι εκπαιδευτικοί δεν είναι υποχρεωμένοι να καλύψουν όλο το φάσμα της ύλης που προβλέπεται στο ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ Αναλυτικό Πρόγραμμα της Α’ Δημοτικού ή στο Αναλυτικό Πρόγραμμα της B’ Δημοτικού. Στόχος είναι μέχρι το τέλος της χρονιάς να έχουν αναπτυχθεί τουλάχιστον οι δεξιότητες των παιδιών της:

  • Α’ Δημοτικού να «παίζουν» με την νέα γλώσσα που μαθαίνουν, να λένε ρίμες και τραγουδάκια (έστω εν χορώ), να λειτουργούν στην τάξη τους ακούγοντας π.χ. τον εκπαιδευτικό να τους δίνει οδηγίες και εντολές του τύπου SIT DOWN, STAND UP, JUMP, κλπ.), να αρχίσουν να αναγνωρίζουν λέξεις και φράσεις και επιμέρους νοήματα μιας ιστοριούλας.
  • Β’ Δημοτικού να ανταποκρίνονται σε εντολές και οδηγίες στα αγγλικά για το μάθημα, να συμμετέχουν σε σύντομους προσωπικούς διαλόγους, να ξέρουν τα λόγια για να τραγουδήσουν ή/και να πουν κάποια ποιηματάκια/ρίμες, να αναγνωρίζουν και να λένε με σωστή προφορά και επιτονισμό λέξεις και φράσεις που έχουν μάθει για απλές καθημερινές καταστάσεις, να κάνουν ένα σύντομο διάλογο για μια καθημερινή περίσταση επικοινωνίας, να καταλαβαίνουν νοήματα μιας γνωστής ιστορίας και να τη δραματοποιούν, να αρχίσουν να αναγνωρίζουν τα λατινικά γράμματα, καθώς αρχίζει να αναδύεται ο σχολικός γραμματισμός (κυρίως ανάγνωση λέξεων).

2 – Η ύλη του μαθήματος στη Γ’ δημοτικού

Στο πλαίσιο του ΠΕΑΠ αναπτύχθηκε και εκδόθηκε επίσης έντυπο εκπαιδευτικό υλικό με τη μορφή σχολικού εγχειριδίου. Τα «Μαγικά Βιβλία», Magic Book 1 και Magic Book 2 αποτελούνται από (α) student’s book, (β) workbook, (γ) CD (με διαλόγους, τραγουδάκια και ρίμες), και (δ) teacher’s book (με λεπτομερείς οδηγίες για την αξιοποίηση του εκπαιδευτικού υλικού). Σημειώνεται ότι το Magic Book 1 είναι για αρχάριους. Την σχολική χρονιά 2016-17 θα χρησιμοποιηθεί για τη διδασκαλία μαθητών/τριών της Γ΄ Δημοτικού που διδάσκονται Αγγλικά για πρώτη φορά στο σχολείο. Οι μαθητές/τριες που διδάχτηκαν Αγγλικά στην Α’ και Β’ Δημοτικού θα χρησιμοποιήσουν το Magic Book 2.

Με τη φοίτηση των μαθητών στην Γ’ δημοτικού αρχίζει μια προκαταρκτική εφαρμογή του νέου Προγράμματος Σπουδών (ΕΠΣ-ΞΓ). Η ξενόγλωσση εκπαίδευση στην τάξη αυτή είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ του ΠΕΑΠ και του ΕΠΣ-ΞΓ, ενώ παράλληλα αποτελεί μια μεταβατική χρονιά από την πρώιμη στη μέση παιδική ηλικία, των 8-9 ετών, στην οποία οι μαθητές έχουν αναπτύξει τον κοινωνικό τους γραμματισμό και πρακτικές συνύπαρξης στον κοινωνικό χώρο του σχολείου και εκτός αυτού, έχουν αποκτήσει ακόμη περισσότερες δεξιότητες χειρισμού ψηφιακών εργαλείων ώστε, σε συνδυασμό με την αναγνωστική ικανότητα που έχουν αναπτύξει, να μπορούν να αξιοποιήσουν το διαδίκτυο, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κτλ. Οι μαθητές της Γ’ Δημοτικού έχουν πλέον εισέλθει σε μια διαφορετική γνωστική αναπτυξιακή πορεία, την οποία έχει βοηθήσει η δίχρονη σχολική εκπαίδευση, και μπορούν να προβούν σε σειρά νοητικών πράξεων και λογικών ταξινομήσεων, να συγκεντρωθούν καλύτερα από ό,τι στην Α’ αλλά και τη Β’ Δημοτικού ενώ έχει αναπτυχθεί η μνήμη και η μεταγνώση τους.

Φυσικά, κάθε μαθητής αναπτύσσεται βιολογικά, νοητικά και κοινωνικά με το δικό του ρυθμό, ενώ η γνωστική και κοινωνική εξέλιξη διαφορετικών ομάδων παιδιών εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό τόσο από το ευρύτερο όσο και το στενότερο περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνουν. Οι μαθητές της Γ’ Δημοτικού σε όλη την χώρα έχουν σίγουρα διαφορετικές δεξιότητες κατανόησης και παραγωγής λόγου στην Αγγλική, ανάλογα με το εάν έχουν ή δεν έχουν διδαχτεί ή εκτεθεί στη γλώσσα στο σχολείο ή στο σπίτι τις προηγούμενες χρονιές. Ωστόσο, ολοκληρώνοντας την Γ’ Δημοτικού και έχοντας 90-100 περίπου ώρες καθοδηγούμενης μελέτης στο σχολείο αναμένεται να είναι ακόμη σε επίπεδο «αρχαρίου» (επίπεδο Α1-) και να είναι σε θέση:1

  • να διαβάσουν και να γράψουν λέξεις και φράσεις χρησιμοποιώντας την αλφάβητο στα αγγλικά
  • να αναγνωρίσουν και να χρησιμοποιήσουν (γραπτά και προφορικά) αριθμούς, λεξιλόγιο και φράσεις σχετικά με:
    • το σχολείο (π.χ. την τάξη, τα σχολικά αντικείμενα, χώρους)
    • την οικογένεια και το σπίτι (π.χ. τα δωμάτια, έπιπλα, αντικείμενα σπιτιού)
    • την εξωτερική εμφάνιση ατόμων (π.χ. ρούχα, χρώματα) και αντικειμένων
    • τις ημέρες της εβδομάδας
    • τις καθημερινές συνήθειες και τις συνήθειες στον ελεύθερο χρόνο (π.χ. reading a book, watching a DVD)
    • τοποθεσίες, καιρικά φαινόμενα και τις εποχές του χρόνου
    • διατροφή και καθημερινές συνήθειες ατομικής υγιεινής (π.χ. wash face, wash hands, take the soap)
    • φροντίδα του σπιτιού (π.χ. : washing windows, cleaning the bathroom)
    • το φυσικό περιβάλλον και ζώα
  • να μπορούν να αναγνωρίσουν/κατανοήσουν και να χρησιμοποιήσουν προφορικά (και γραπτά – αν και όχι πάντα) απλές γλωσσικές δομές για:
    • να χαιρετήσουν, να αυτοσυστηθούν ή να συστήσουν ένα μέλος της οικογένειας, έναν φίλο, κτλ.
    • να πουν τι μπορούν ή δεν μπορούν να κάνουν οι ίδιοι ή ένας τρίτος
    • να αναφερθούν ή/και να ανταλλάξουν πληροφορίες για τις καθημερινές τους συνήθειες (π.χ. I get up, have breakfast, drink milk, κτλ.)
    • να αναφερθούν σε συναισθήματα (π.χ. This boy is sad), στο πώς νιώθουν οι ίδιοι (π.χ. I am very well) και άλλοι (π.χ. She is happy)
    • να πουν τι έχουν/δεν έχουν (π.χ. Ι have a book, I haven’t got a pencil), ή τι έχει/δεν έχει κάποιος άλλος
    • να αναγνωρίσουν ή να δώσουν εντολές και οδηγίες (π.χ. dance, jump, clap your hands, κτλ.)
    • να περιγράψουν στοιχεία της εξωτερικής εμφάνισης (π.χ. She is very tall) ή/και να συγκρίνουν άτομα, ζώα, αντικείμενα (π.χ. This is a big room, but the table is small)
    • να αναφερθούν σε δουλειές του σπιτιού (π.χ. I’m washing the windows, you’re cleaning the floor)
    • να ανταλλάξουν πληροφορίες για δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου (π.χ. draw a picture, listen to music, tell a story together)
    • να μιλήσουν για το τι μπορούν ή δεν μπορούν να κάνουν (π.χ. We can play a board game together)
    • να μιλήσουν για το πόσο συχνά κάνουν οι ίδιοι ή γίνεται κάτι (π.χ. We go to school everyday)


1 Το περιεχόμενο έχει προκύψει από μελέτη ομάδας την οποία συντόνισαν και καθοδήγησαν επιστημονικά τα μέλη ΔΕΠ που ηγήθηκαν της συγγραφικής ομάδας για τα Magic Books: Η Θωμαή Αλεξίου και Μαρίνα Ματθαιουδάκη.