ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΚΠΓ ΣΤΑ ΑΜΕΑ
Επιστημονική υπεύθυνη: Επικ. καθηγήτρια Α. Τζάννε

Η προσαρμογή του ΚΠΓ στις ειδικές δεξιότητες των ατόμων με ειδικές ανάγκες (ΑΜΕΑ) αποτελεί Υποέργο ιδιαίτερης σημασίας επειδή κατ’ αυτόν τον τρόπο η πολιτεία δηλώνει εμπράκτως την ευαισθησία της και τη συμπαράστασή της απέναντι σε άτομα τα οποία είναι εξαιρετικά φιλομαθή και φιλοπρόοδα, παρόλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Η προσαρμογή του συγκεκριμένου συστήματος στις ειδικές ανάγκες αυτών των ατόμων αποσκοπεί στην αξιόπιστη αξιολόγησή τους σε θέματα γλωσσομάθειας.

Η ομάδα που συνεργάστηκε για την προσαρμογή του συστήματος εξετάσεων στις ανάγκες και ιδιαιτερότητες των ΑΜΕΑ, προσπάθησε στην ουσία να συγκεράσει αρχές και πρακτικές από δύο χώρους, το χώρο της ξενόγλωσσης εκπαίδευσης και το χώρο της ειδικής αγωγής και αξιολόγησης ατόμων με αναπηρία και ειδικές ανάγκες. Με το στόχο αυτό κατά νου, και ως πρώτο βήμα στην προσπάθεια να προσαρμοστεί το ισχύον σύστημα για τα ΑΜΕΑ, εκπονήθηκε έρευνα για τα ισχύοντα συστήματα πιστοποίησης γλωσσομάθειας ΑΜΕΑ παγκοσμίως και συντάχθηκε λεπτομερής αναφορά των τρόπων με τους οποίους τα διάφορα συστήματα πιστοποίησης λαμβάνουν υπόψη και ανταποκρίνονται στις ανάγκες του πληθυσμού των ΑΜΕΑ.

Αρχικά λοιπόν, εξετάστηκε, βάσει της διεθνούς βιβλιογραφίας, θέματα που προκύπτουν από την χρήση ειδικών οργάνων/εργαλείων και την υιοθέτηση ειδικών ρυθμίσεων για την εξέταση ατόμων με ειδικές ανάγκες[1]. Η έρευνα επικεντρώθηκε στα είδη των οργάνων μέτρησης (τεστ) που έχουν αναπτυχθεί, και σε άλλες ειδικές ρυθμίσεις που εφαρμόζονται κατά την εξέταση των ατόμων με ειδικές ανάγκες για τη χορήγηση πιστοποιητικού γλωσσομάθειας. Σε γενικές γραμμές, οι διευκολύνσεις που καταγράφτηκαν περιλαμβάνουν κυρίως εγκατάσταση υλικοτεχνικού εξοπλισμού στο χώρο της εξέτασης, παρουσία ανθρώπινου δυναμικού (για παράδειγμα, βοηθός – γραφέας, βοηθός – αναγνώστης και διερμηνέας νοηματικής γλώσσας), κατάλληλη διαρρύθμιση του χώρου και παροχή επιπλέον χρόνου για την ολοκλήρωση της εξέτασης.

Ακολούθως, επιλέχθηκαν και προσαρμόστηκαν στοιχεία από το διεθνή χώρο στην ελληνική πραγματικότητα και συγκεκριμένα στις εξετάσεις του ΚΠΓ. Η επιλογή και η προσαρμογή στοιχείων έγινε με βάση το συγκεκριμένο σύστημα αξιολόγησης και πιστοποίησης γλωσσομάθειας. Έχουν προταθεί, δηλαδή, και είναι στη διάθεση του ΥΠΕΠΘ και στην Κεντρική Εξεταστική Επιτροπή του ΚΠΓ μετατροπές και διευκολύνσεις ανάλογα με τη διάρθρωση και τις επιμέρους δραστηριότητες της συγκεκριμένης εξέτασης. Αυτό όμως που απασχόλησε ιδιαίτερα ήταν, με τις αλλαγές και τις διευκολύνσεις αυτές, να εξασφαλιστεί ευελιξία στο σύστημα εξέτασης και βιωσιμότητα των αλλαγών που προτάθηκαν.

Με αυτές τις σκέψεις, η δράση προχώρησε σε δύο άξονες αλλαγών και διευκολύνσεων: Πρώτον, διευκολύνσεις που αφορούν τη διαδικασία της εξέτασης (αύξηση του χρόνου της εξέτασης, παρουσία ανθρώπινου δυναμικού), και δεύτερον, αλλαγές που αφορούν το ίδιο το διαγώνισμα, δηλαδή τη διάρθρωσή του, τις ερωτήσεις του, τις οδηγίες προς τους υποψήφιους καθώς και το απαντητικό φυλλάδιο.

Ένα πολύ σημαντικό μέλημα της ομάδας υπήρξε και η αίτηση την οποία συμπληρώνουν και καταθέτουν οι υποψήφιοι στο Υπουργείο Παιδείας. Συγκεκριμένα, η ομάδα πρότεινε τη δημιουργία ενός συνοδευτικού εντύπου, στο οποίο ο/η υποψήφιος/α να μπορεί να δηλώσει λεπτομερώς την κατάστασή του και τις όποιες ανάγκες του σε ανθρώπινο δυναμικό (π.χ. διερμηνέα Ελληνικής Νοηματικής, γραφέα) και εξοπλισμό (π.χ. εκτυπωτή Braille, ειδικούς βραχίονες, ηλεκτρονικό υπολογιστή). Η ομάδα θεωρεί πολύ σημαντική τη συμπλήρωση ενός τέτοιου εντύπου, καθώς με σωστή οργάνωση και προγραμματισμό θα μπορούν ακόμα και αυτές οι περιπτώσεις ΑΜΕΑ που διστάζουν να μπουν στην εξεταστική διαδικασία, να το δοκιμάσουν, εφόσον ξέρουν ότι οι συνθήκες θα είναι τέτοιες που θα τους επιτρέπουν να αξιολογηθούν στο επίπεδο που επιθυμούν με τα καλύτερα δυνατά μέσα.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η έρευνα που διεξήχθη στο πλαίσιο του Υποέργου βασίστηκε σε συγκεκριμένες κατηγορίες του πληθυσμού ΑΜΕΑ (άτομα με προβλήματα όρασης, άτομα με προβλήματα ακοής, άτομα με κινητικά προβλήματα και άτομα με δυσλεξία ή άλλες μαθησιακές δυσκολίες), οι ιδιαιτερότητες των οποίων συνυπολογίστηκαν στην εκπόνηση –για πρώτη φορά στην Ελλάδα– μιας πρότυπης μεθοδολογίας για διαφοροποιημένα όργανα μέτρησης που αφορούν κάθε μια από τις παραπάνω κατηγορίες ΑΜΕΑ.

Τη δημιουργία διαφοροποιημένων οργάνων μέτρησης ακολούθησε πιλοτική εφαρμογή τους σε δείγμα πληθυσμού όλων των κατηγοριών ΑΜΕΑ. Η συμμετοχή των ατόμων αυτών στην πιλοτική εφαρμογή περιλάμβανε α) την συμπλήρωση της αίτησης – συμμετοχής, β) την συμπλήρωση του/των διαφοροποιημένων τεστ, γ) τη συμπλήρωση ερωτηματολογίου στο οποίο οι εξεταζόμενοι/ες εξέφρασαν τη γνώμη τους για το πόσο τους βοήθησαν οι αλλαγές στα ίδια τα τεστ και οι διευκολύνσεις που είχαν κατά την εξέταση.

Τα αποτελέσματα της πιλοτικής εφαρμογής καταδεικνύουν ότι όλες οι κατηγορίες ΑΜΕΑ που πήραν μέρος στην έρευνα ανταποκρίθηκαν πολύ θετικά στα τροποποιημένα τεστ (π.χ. σύντομες οδηγίες γραμμένες σε παρατακτικό λόγο, ύπαρξη ευδιάκριτων κενών ανάμεσα σε παραγράφους κειμένων ή σε ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών, διάταξη των κειμένων και των ερωτήσεών τους σε μονόστηλα), αλλά και στην παρουσία ανθρώπινου δυναμικού (π.χ. βοηθός – αναγνώστης, διερμηνέας Ελληνικής Νοηματικής) και την παροχή ειδικών υλικών και τεχνικών μέσων κατά την εξέταση (π.χ. ειδικοί βραχίονες, εκτυπωτής Braille).

Μετά την ολοκλήρωση της πιλοτικής έρευνας, εκπονήθηκε μελέτη για τον απαραίτητο ειδικό εξοπλισμό των εξεταστικών κέντρων ΑΜΕΑ. Η ομάδα πρότεινε έναν βασικό τεχνικό εξοπλισμό (π.χ. εργονομικές διευθετήσεις στο χώρο, δίκτυο ηλεκτρονικών υπολογιστών, κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης για μεγέθυνση κειμένων, ειδικά ηχεία και ακουστικά) και στη συνέχεια μια συνεργαζόμενη εταιρεία επεξεργάστηκε τις προτάσεις μας και αποτύπωσε τον καλύτερο δυνατό τρόπο εξοπλισμού των χώρων ενός εξεταστικού κέντρου ΑΜΕΑ έτσι ώστε να εξασφαλίζεται προσβασιμότητα στους χώρους της εξέτασης, αλλά και στα ίδια τα τεστ, από άτομα όλων των κατηγοριών ΑΜΕΑ.

Η ομάδα κατέγραψε επίσης λεπτομερείς οδηγίες προς τους εξεταστές του προφορικού μέρους της εξέτασης και προς τους βοηθούς που παρίστανται στην εξέταση. Οι οδηγίες αυτές έχουν στόχο την ενημέρωση και επιμόρφωση βοηθών και εξεταστών, διαδικασία η οποία μπορεί να συμβάλλει στη βιωσιμότητα του συστήματος και των αλλαγών που προτείνονται, αλλά κυρίως μπορεί να κατοχυρώσει την αξιοπιστία της εξέτασης, καθώς είναι κοινός τόπος ότι τα άτομα που εφαρμόζουν τις ειδικές ρυθμίσεις πρέπει να είναι ειδικά εκπαιδευμένα ώστε να εκτελούν σωστά το έργο τους.

Τέλος, ολοκληρώθηκε και η συγγραφή ειδικού φυλλαδίου ενημέρωσης και υποστήριξης ατόμων του άμεσου περιβάλλοντος των ΑΜΕΑ, καθώς και η συγγραφή ενημερωτικού φυλλαδίου που απευθύνεται σε όλες τις κατηγορίες ΑΜΕΑ, μέλη των οποίων επιθυμούν να πιστοποιήσουν τη γλωσσομάθειά τους μέσω των εξετάσεων του Κρατικού Πιστοποιητικού Γλωσσομάθειας. Στα φυλλάδια αυτά παρέχονται γενικές πληροφορίες για το συγκεκριμένο σύστημα εξετάσεων, αλλά και ειδικότερες πληροφορίες σχετικά με τις τροποποιήσεις της εξέτασης και την παροχή διευκολύνσεων που αφορούν κάθε κατηγορία ΑΜΕΑ.

Με την εκπόνηση του Υποέργου προτείνεται ένα έγκυρο, αξιόπιστο, αλλά και βιώσιμο σύστημα πιστοποίησης γλωσσομάθειας για τα ΑΜΕΑ, το οποίο μπορεί να καλλιεργήσει ακόμα μεγαλύτερη εμπιστοσύνη προς το σύστημα αξιολόγησης του Κρατικού Πιστοποιητικού Γλωσσομάθειας.

Επιστροφή στα Υποέργα ΣΑΠΙΓ